از صفر تا 100 تغذیه و پروبیوتیک ها با خبر شوید!!

پروبیوتیک

این روز ها واژه ی پروبیوتیک در بسیار از فضا ها مثل فضای مجازی به گوشمون میخوره که قراره در این مقاله تمامی مسائل و حواشی پیرامون این موضوع را بررسی میکنیم.

پیش از همه ی موضوعات باید بدانیم که میکروبیوم چیست؟

به مجموعه همه موجودات زنده میکروسکوپی مانند باکتری‌ها و قارچ‌ها که در سطح یا داخل بافت‌ها یا مایعات بدن زندگی می‌کنند، میکروبیوم می‌گوییم.

این میکروب‌ها از محیط بدن ما برای زندگی استفاده می‌کنند و در برابر آن، مزایایی برای سلامتی ما دارند.

البته گاهی اوقات با بر هم خوردن تعادل مواد یا نقص کارکرد در بافت، ممکن است شرایط به گونه‌ای تغییر کند که همین میکروب‌های مفید، بیماری‌زا شوند. ولی این حالت‌ها به‌ندرت پیش می‌آیند.

پروبیوتیک چیست؟

پروبیوتیک، موجودات ریز، زنده و فعال میکروسکوپی هستند که خوردن آن‌ها، باعث تغییر میکروبیوم دستگاه گوارشی ما در جهت سلامتیِ بیشتر می‌شود که در بیشتر اوقات به آن‌ها باکتری‌های مفید روده هم می‌گوییم.

انواع پروبیوتیک ها

عموما دو گونه از باکتری‌ها و یک گونه قارچ تک سلولی منشاء اصلی پروبیوتیک ها را تشکیل می‌دهند:

1. لاکتوباسیل اسیدوفیل: لاکتو باسیل معروف ترین گونه باکتری‌های پروبیوتیک است و معمولا در ماست و غذاهای تخمیر شده یافت می شود. لاکتوباسیل در موارد اسهال یا عدم تحمل لاکتوز میتواند مفید باشد .

2. بیفیدو باکتریوم : این گونه از باکتری‌ها در لبنیات و غذاهای تخمیری مانند ماست و کیمچی یافت می شوند. این دسته از پروبیوتیک ها به خصوص در بهبود علائم سندروم روده تحریک پذیر موثرند.

3. ساکارومایسیز بولاردی: ساکارومایسیز بولاردی نوعی قارچ تک سلولی است که می تواند در برقراری توازن باکتریایی مخاط بدن انسان از جمله مخاط گوارشی و واژن بسیار موثر باشد.

فواید پروبیوتیک ها

• پیشگیری و درمان اسهال ناشی از عفونت‌ها یا آنتی‌بیوتیک‌ها
• حفظ تعادل کارکرد دستگاه گوارش
• جلوگیری از رشد و تکثیر باکتری های بیماری زا
• کمک به گوارش بهتر
• بهبود و کاهش علائم سندروم روده تحریک‌پذیر
• تقویت سیستم ایمنی
• کاهش التهاب و آلرژی ها
• بهبود خُلق و کاهش اضطراب

این فواید و مزایا در شرایطی است که تعادل مثبتی در بدن برقرار است هر زمان و هر عاملی که باعث بر هم خوردن این تعادل بشود، فواید را به سمت مضرات تعییر میدهد؛ از جمله موارد بر هم زننده این تعادل:

• برخی بیماری‌ها
• مصرف حتی یک دوره آنتی‌بیوتیک
• برنامه غذایی نامناسب و با ارزشِ غذاییِ کم
• رشد بیش از حد باکتری‌هایی که برای بدن ما مفید نیستند

و اما چه غذا هایی حاوی پروبیوتیک ها هستند و از جمله منابع غنی محسوب میشوند؟

طبیعی‌ترین غذاهای حاوی پروبیوتیک به شرح زیر هستند:

• ماست (البته طی فرایند های تولید ماست در کارخانجات مقدار پروبیوتسک ها کاهش میابد
• نوشیدنی کفیر، معروف به دوغ کفیر (محصول تخمیر شیر توسط یک استارتر حاوی مخمر، باکتری و پروتئین شیر)
• شورِ کلم (کلم خردشده که چند روز در آب نمک غلیظ باقی مانده و تخمیر اسید لاکتیک در آن انجام شده است)
• بسیاری از ترشی‌ها
• میزو (یک چاشنی ژاپنی حاصل تخمیر دانه‌های سویا با قارچی به نام آسپرژیلوس اُریزای و نمک)
• تمپه (نوعی خوراک حاصل از تخمیر سویا)
• توفو (نوعی غذای چینی و به پنیر سویا معروف است)
• کیمچی (یک غذای جنبی کُره‌ای حاوی سبزی‌های تخمیرشده)

نکات مهم در مصرف پروبیوتیک‌ها

1. پروبیوتیک‌ها انواع گوناگونی دارند، اما همه انواع آن‌ها تمام خواص و مزایایی که در بالا ذکر شده است، را ندارند؛ به عنوان نمونه، ممکن است یک نوع از پروبیوتیک‌ها کارکرد خاصی داشته باشد و فواید آن تنها برای یک عضو از بدن باشد.

2. اگرچه مکمل‌های پروبیوتیک هم مفید هستند، اما باید به برخی نکات هنگام تهیه و مصرف آن‌ها توجه کنیم مانند: مطمئن شویم پروبیوتیک مربوطه برای رفع مشکل سلامتی موردنظرمان مناسب است. شرایط نگهداری مندرج روی بسته‌بندی آن را مطالعه کنیم مثلا برخی پروبیوتیک‌ها باید در یخچال نگهداری شوند.

3. تاریخ انقضای مکمل پروبیوتیک اهمیت زیادی دارد و با گذشت زمان از تاریخ تولید، تعداد پروبیوتیک زنده موجود در مکمل کاهش می‌یابد.

4. غذا و مکمل هر دو می‌توانند مزایای پروبیوتیک را برای ما فراهم کنند. برای افزایش تعداد باکتری‌های مفید روده، مصرف غذاهای دارای ارزش غذایی بالا و فیبر زیاد توصیه می‌شود، مانند میوه‌ها، سبزی‌ها، و غلات کامل (دارای سبوس) چرا که باکتری‌های مفید روده از فیبرها تغذیه می‌کنند. این باکتری‌ها در صورت دریافت فیبر کافی، به خوبی تکثیر می‌شوند و مزایای پروبیوتیک را در بدن پدید می‌آورند.

چه کسانی میتوانند از پروبیوتیک ها استفاده کنند؟

به طور کلی، پروبیوتیک‌ها برای کسانی که از سلامت عمومی برخوردارند، بی‌خطر محسوب می‌شوند اما افرادی که به هر دلیلی دچار ضعف سیستم ایمنی هستند مانند افرادی که کورتون مصرف میکنند باید با مشورت پزشک و همچنین کارشناس تغذیه  به مصرف این محصولات بپردازند.

برای دریافت رژیم بیماری های گوارشی اینجا کلیک کنید.