در این مقاله در خصوص 10راهکار تغذیه ای معجزه آسا در سیروز کبدی صحبت خواهیم کرد.
سیروز کبدی یک بیماری خطرناکی است که در آن بافت کبد تخریب می شود و ممکن است سبب بروز مشکلات جدی در بدن شود. برای مدیریت سیروز کبدی، رژیم غذایی خاصی وجود دارد که منجر به کاهش بار کبدی می شود و می تواند به بهبود عملکرد کبد کمک کند.
10 راهکار تغذیه ای برای شخص مبتلا به سیروز کبدی
خیلی سریع و بی وقفه به 10 راهکار تغذیه ای که شخص مبتلا به سیروز کبدی باید حتما در رژیم غذایی روزانه خود رعایت کند می پردازیم:
راهکار اول، محدودیت مصرف نمک
بیماران سیروز کبدی باید مصرف نمک را محدود کنند و حداقل مقدار نمک را مصرف کنند. مصرف زیاد نمک میتواند باعث افزایش فشار خون و مشکلات دیگر در بیماران سیروز کبدی شود. به طور کلی، مصرف نمک برای این بیماران باید محدود به حداکثر ۲ گرم یا یک قاشق چایخوری نمک در روز باشد. برای اینکه مقدار نمک مصرفی کمتر شود، بهتر است از طعم دهنده های طبیعی مانند پیاز، سیر، زنجبیل، فلفل سیاه و … استفاده کنید. همچنین، باید به برچسب مواد غذایی توجه کرده و مواد غذایی با مقدار بیشتر نمک را از لیست خرید خود حذف کنید.
راهکار دوم، محدودیت مصرف چربی
مصرف چربی باید به حداقل رسانده شود و به جای آن از منابع پروتئینی با کمترین میزان چربی مانند ماهی سفید، مرغ بدون پوست، بوقلمون و گوشت قرمز کم چرب استفاده شود.
در سیروز کبدی، بافت کبد تخریب شده و جای آن با بافت غیرفعال (فیبروز) پر شده است. چربیها نیز میتوانند در این فرآیند نقش داشته باشند. مصرف بیش از حد چربی و کلسترول میتواند باعث افزایش میزان چربی در کبد شود و در نتیجه میتواند باعث وخیمتر شدن سیروز کبدی شود. نوع چرب مصرفی در این بیماران امر مهمی می باشد که باید به آن توجه شود. مصرف چربیهای اشباع شده (مانند گوشت قرمز پرچرب، کره، پنیرپرچرب، خامه، کله پاچه و غیره) برای بیماران سیروز کبدی توصیه نمیشود، زیرا ممکن است باعث افزایش میزان کلسترول و تریگلیسریدها در خون شود که میتواند باعث آسیب بیشتر به کبد شود. به همین دلیل، توصیه میشود که بیماران سیروز کبدی بیشتر از چربیهای غیراشباع (مانند روغنهای مایع گیاهی، گردو، زیتون و غیره) استفاده کنند.
راهکار سوم، محدودیت مصرف شیرینی جات
شیرینیها، شکلات و نوشیدنیهای شیرین باید به حداقل رسانده شوند.
شیرینی جات به دلیل داشتن شکر، چربی و کالری بالا، برای بیماران سیروز کبدی معمولاً محدود می شوند. مصرف شیرینی جات ممکن است باعث افزایش وزن و نیز افزایش سطح گلوکز خون شود که هر دو ممکن است باعث تشدید سیروز کبدی شوند. علاوه بر این، شیرینی جات ممکن است حاوی چربیهای ناسالم مانند چربی ترانس و چربی اشباع باشند که سبب افزایش سطح کلسترول و تریگلیسرید خون و افزایش خطر بروز بیماریهای قلبی عروقی می شوند. به همین دلیل، بیماران سیروز کبدی باید مصرف شیرینی جات را به حداقل ممکن محدود کرده و به جای آنها از میوههای تازه، مثلاً سیب، هندوانه و خرما، به عنوان منابع طبیعی شیرینی استفاده کنند.
اگر قصد تهیه رژیم درمانی برای کبد خود دارید، رژیم درمانی کبد دکتر فود گزینه ای عالی است.
راهکار چهارم، انتخاب درست نوع و مقدار میوه ها
مصرف میوههای تازه و مناسب برای بیماران سیروز کبدی میتواند بهبود علائم و شرایط سلامتی آنها را تسریع کند. میوههایی که دارای مقادیر کمی چربی، قند و نمک هستند و در عین حال غنی از فیبر و ویتامینهای مختلف هستند میتوانند برای بیماران سیروز کبدی مناسب باشند. برخی از این میوهها عبارتند از:
- سیب: سیب به دلیل داشتن فیبر بالا، یکی از بهترین میوهها برای بیمار سیروز کبدی می باشد.
- موز: موز دارای مقدار زیادی پتاسیم است که به کنترل فشار خون کمک میکند. همچنین، موز حاوی فیبر بالا می باشد.
- خرمالو: خرمالو دارای مقدار زیادی فیبر و ویتامین C است که میتواند به بهبود سلامتی کبد کمک کند.
- توتفرنگی: توتفرنگی دارای مقدار زیادی آنتیاکسیدان است که میتواند به حفاظت از سلولهای کبد کمک کند.
- هندوانه: هندوانه دارای مقدار زیادی آب و پتاسیم است که به کاهش فشار خون کمک میکند. همچنین، مصرف هندوانه میتواند به تعدیل آنزیمهای کبدی کمک کند.
برخی از میوهها به دلیل مقادیر قابل توجهی از قند، فیبر و یا چربی ممکن است برای شخص مبتلا به سیروز کبدی مضر باشند. بنابراین، بهتر است مصرف بعضی میوه ها مانند خربزه، انگور و انبه بدلیل قند بالا، آناناس بدلیل مقدار بالایی از بروملاین و شدت بخشیدن یه ناراحتی های شکمی برای بیماران سیروز کبدی محدود گردد.
راهکار پنچم، انتخاب درست نوع و مقدار سبزیجات
سبزیجات میتوانند منابع بسیار خوبی از مواد مغذی برای بیماران سیروز کبدی باشند.
با این حال، باید توجه داشت که برخی سبزیجات دارای مقدار بیشتری سدیم و پتاسیم هستند که ممکن است برای بیماران سیروز کبدی مضر باشند. برای همین بهتر است که در مصرف سبزیجات، به میزان مصرف سدیم و پتاسیم دقت شود. به طور کلی سبزیجاتی که دارای مقدار کمی سدیم و پتاسیم و غنی از فیبر هستند برای بیماران سیروز کبدی مناسب هستند. برخی از سبزیجات مفید برای بیماران سیروز کبدی عبارتند از: شاهی، کرفس، گل همیشه بهار، برگ شوید، تره، خیار، گوجه فرنگی، فلفل دلمهای، هویج، شلغم و کدو.
راهکار ششم، محدودیت مصرف الکل
مصرف الکل باید به صورت کامل متوقف شود. مصرف الکل به طور مستقیم با تشدید سیروز کبدی و کاهش عملکرد کبد مرتبط است. مصرف الکل در بیماران سیروز کبدی ممکن است سبب افزایش میزان فشار خون در رگهای خونی کبد، و همچنین باعث افزایش سطح آنزیمهای کبدی و آسیب به سلولهای کبدی شود. علاوه بر این، مصرف الکل باعث کاهش جذب و استفاده از مواد غذایی مفید میشود و ممکن است سبب کاهش وزن ناخواسته در بیماران سیروز کبدی شود. مصرف الکل در هر شکل و در هر مقداری میتواند برای بیماران سیروز کبدی مضر باشد.
راهکار هفتم، کنترل وزن
اضافه وزن در بیماران مبتلا به سیروز کبدی ممکن است منجر به تشدید بیماری شود. سیروز کبدی معمولاً نتیجه تجمع چربی در کبد است و افرادی که اضافه وزن دارند ممکن است چربی بیشتری در کبدشان تجمع یابد.
همچنین اضافه وزن میتواند منجر به بیشتر شدن مقاومت به انسولین شود که باعث افزایش سطح قند خون میشود و این امر میتواند تاثیر منفی روی کبد داشته باشد. علاوه بر این، اضافه وزن میتواند سبب افزایش فشار خون و نیز بروز بیماریهای قلبی عروقی شود که در بیماران سیروز کبدی میتواند مشکلات جدیتری ایجاد کند. به همین دلیل، کاهش وزن در بیماران مبتلا به سیروز کبدی میتواند به بهبود وضعیت بالینی آنها کمک کند. از طرفی، کاهش وزن ناخواسته در بیماران سیروز کبدی میتواند به دلیل تغذیه نامناسب، استفاده از داروهایی مانند دیورتیک، سوء جذب، افت میزان ترشح صفرا و غیره ایجاد شود. برای جلوگیری از کاهش وزن ناخواسته در بیماران سیروز کبدی، میتوان از روشهای زیر استفاده کرد:
- رعایت رژیم غذایی مناسب: مصرف غذاهای پرکالری و غنی از پروتئین مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ و لبنیات بهترین راه برای جلوگیری از کاهش وزن ناخواسته در بیماران سیروز کبدی است.
اگر قصد کاهش وزن با رژیم دارید، از خدمات رژیم کاهش وزن آنلاین دکتر فود استفاده کنید. - مصرف مکملهای غذایی: برخی مکملهای غذایی مانند پودر پروتئین، مولتیویتامین و اسیدهای چرب امگا ۳ میتوانند بهبود وضعیت تغذیهای بیماران سیروز کبدی را افزایش دهند.
- مصرف دارو: مصرف داروهایی مانند پروپرانولول و نادولول که عملکرد تحریکی سیستم عصبی را کاهش میدهند، میتواند به کاهش مصرف انرژی و عدم کاهش وزن ناخواسته در بیماران سیروز کبدی کمک کند.
- فعالیت بدنی: فعالیت بدنی نظیر پیادهروی، شنا، ورزشهای کاردیو و تمرینات مقاومتی میتوانند برای افزایش اشتها و عدم کاهش وزن ناخواسته در بیماران سیروز کبدی مفید باشند.
راهکار هشتم، مصرف مکملهای غذایی مناسب
بیماران سیروز کبدی قبل از استفاده از هرگونه مکمل، باید با پزشک خود مشورت کنند زیرا برخی از مکملها ممکن است با داروهایی که بیمار مصرف میکند تداخل داشته باشند و آثار جانبی ناخواسته ای ایجاد کنند.
بعضی از مکملهایی که برای بیماران سیروز کبدی پیشنهاد میشوند عبارتند از:
- ویتامینD: ممکن است بیماران سیروز کبدی نیاز به مصرف ویتامین D بیشتری نسبت به افراد سالم داشته باشند، زیرا کبد آنها نمی تواند به طور کامل ویتامین D را تولید کند. با این حال، قبل از استفاده از هرگونه مکمل ویتامین D، باید با پزشک خود مشورت کنید.
- اسید فولیک: برخی از مطالعات نشان دادهاند که مصرف اسید فولیک به میزان مناسب میتواند به بهبود کبد کمک کند. با این حال، باید به اندازه مناسب مصرف شود، زیرا مصرف زیاد آن ممکن است باعث آسیب کبدی شود.
- ویتامین E: برخی مطالعات نشان دادهاند که مصرف ویتامین E میتواند به بهبود علائم سیروز کبدی کمک کند. با این حال، تحقیقات بیشتر در این زمینه لازم است.
- مکملهای پروبیوتیک: برخی مطالعات نشان دادهاند که مصرف مکملهای پروبیوتیک میتواند به بهبود علائم سیروز کبدی کمک کند. با این حال، تحقیقات بیشتر در این زمینه لازم است.
- مکمل های غذایی: مکملهای غذایی حاوی مواد معدنی و ویتامینهای مفید مانند ویتامینهای B و C و مس نیز با مشورت متخصص توصیه می شود.
راهکار نهم، مصرف صحیح لبنیات
مصرف لبنیات برای بیماران سیروز کبدی میتواند هم مفید و هم مضر باشد. لبنیات منبع خوبی از پروتئین، ویتامین D، کلسیم و سایر مواد مغذی است و در رژیم غذایی سالم میتواند جایگاه خود را حفظ کند.
با این حال، مصرف بیش از حد محصولات لبنی ممکن است باعث افزایش میزان مصرف چربی، نمک و قند شود که میتواند برای بیماران سیروز کبدی مضر باشد. بیماران سیروز کبدی با توجه به شدت بیماری و شرایط سلامت خود، باید میزان مصرف لبنیات را تعیین کنند. در صورتی که بیمار نیاز به پروتئین بالا و محدودیت در مصرف سایر منابع پروتئینی داشته باشد، میتواند از مقدار مناسبی از محصولات لبنی استفاده کند. همچنین، مصرف محصولات لبنی کم چرب و بدون شکر میتواند برای بیماران سیروز کبدی مفید باشد. در نهایت، مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه درباره میزان مصرف لبنیات برای بیمار سیروز کبدی بسیار مهم است.
مطلب پیشنهادی: رضایت از کنترل بیماری ام اس
راهکار دهم، انتخاب صحیح نوع غلات
مصرف غلات کامل شامل گندم کامل، جو، برنج قهوهای، ذرت و غیره در رژیم غذایی برای بیماران سیروز کبدی بسیار مفید است.
این غلات سالم، منابع خوبی از فیبر، ویتامینها، مواد معدنی و آنتیاکسیدانهای طبیعی هستند. فیبر موجود در غلات کامل میتواند به بهبود هضم و جذب مواد مغذی، کاهش سطح کلسترول خون و کنترل سطح گلوکز خون کمک کند. همچنین، مصرف غلات کامل و سالم به جای غلات تصفیه شده و صنعتی، میتواند به کاهش ریسک بیماریهای قلبی، دیابت و چاقی کمک کند که در بیماران سیروز کبدی به دلیل شرایط سلامتی خاص، بسیار مهم است.
در نهایت، باید توجه داشت که رژیم غذایی بیماران سیروز کبدی باید توسط متخصص تغذیه تعیین شود. بسته به شدت بیماری و شرایط سلامت بیمار، لازم است که تغذیه صحیحی که شامل مصرف درست اجزای غذایی است، برای بیمار تعیین شود.
آیا سابقه خانوادگی در ایجاد سیروز کبدی موثر است؟
بله، سابقه خانوادگی میتواند در ایجاد سیروز کبدی تأثیرگذار باشد. بسیاری از بیماران سیروز کبدی عامل ایجاد کننده آن را نمیدانند، اما موارد مشابه در خانواده میتواند نشان دهنده نقش ژنتیک در ایجاد این بیماری باشد. در واقع، مطالعات نشان دادهاند که ریسک ابتلا به سیروز کبدی در فرزندان افراد مبتلا به سیروز کبدی بالاتر است. بنابراین، در صورت داشتن سابقه خانوادگی برای سیروز کبدی، پیشگیری و درمان به موقع میتواند به کاهش خطر ابتلا کمک کند.
سیروز کبدی با چه بیماریهایی در ارتباط است؟
سیروز کبدی با بسیاری از بیماریها و عوامل در ارتباط است، به عنوان مثال:
- هپاتیت ویروسی: اگر هپاتیت ویروسی بدون درمان باقی بماند، میتواند به سیروز کبدی منجر شود.
- چاقی: چاقی و اضافه وزن میتواند عوامل خطرزای سیروز کبدی باشند.
- بیماریهای قلبی: بیماریهای قلبی مانند افزایش فشار خون و بیماریهای عروقی میتواند به سیروز کبدی منجر شود.
- دیابت: دیابت میتواند عوامل خطرزای سیروز کبدی باشد.
- بیماریهای مرتبط با ایمنی: برخی بیماریهای مرتبط با ایمنی میتوانند به سیروز کبدی منجر شوند.
- بیماریهای ژنتیکی: برخی از بیماریهای ژنتیکی مانند هموفیلی، بتا تالاسمی و بیماری ویلسون نیز میتوانند به سیروز کبدی منجر شوند.
با توجه به اینکه سیروز کبدی میتواند به علت چندین عامل باشد، درمان آن نیز بستگی به علت ابتلا دارد و در بیشتر موارد شامل تغییرات در سبک زندگی و داروهایی است که برای بهبود عملکرد کبد و جلوگیری از تشدید بیماری مورد استفاده قرار میگیرند.
مطلب پیشنهادی: رژیم آنلاین افزایش وزن
بهترین رژیم غذایی برای سیروز کبدی در کلینیک دکتر فود چگونه است؟
در کلینیک دکتر فود، تیم متخصصین تغذیه با توجه به نیازهای ویژه بیمار، رژیم غذایی مناسب و سازگار با وی را تدوین میکنند. رژیم غذایی سفارشی شامل میزان مناسب پروتئین، چربی، کربوهیدرات، فیبر و سایر مواد مغذی مورد نیاز برای بهبود وضعیت سلامتی بیمار در نظر گرفته میشود. همچنین، در کلینیک دکتر فود، متخصصین تغذیه با توجه به وضعیت بالینی بیمار، نیازهای ویژه مانند کنترل علائم آسیبهای کبدی و کنترل آمونیاک، برنامه غذایی بیمار را تنظیم میکنند. رژیم مطابق با غذای سفره تنظیم می گردد و دیگر نیاز به تهیه ی غذای جداگانه نیست.
سخن آخر
در این مقاله در خصوص 10راهکار تغذیه ای معجزه آسا در سیروز کبدی صحبت شد. برای دریافت اطلاعات بیشتر می توانید به وبسایت دکتر فود مراجعه کنید.