دیابت یکی از شایعترین بیماریها در کشور است. براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، تعداد کل مبتلایان به دیابت در سال ۲۰۰۰ برابر ۳۱.۷ میلیون نفر بوده و پیشبینی میشود در سال ۲۰۳۰ بیش از ۱۰۰ درصد افزایش یابد تا ۷۹.۴ میلیون نفر به این بیماری مبتلا شوند. دیابت شرایطی است که در آن فرد قادر به تولید انسولین کافی نیست و یا قادر به استفاده از انسولین موجود در بدن نیست.
افراد دیابتی می توانند هر نوع غذایی بخورند، اما مقدار و نحوه مصرف آن مهم است . تنها چیزی که در بیماران دیابتی باید کنترل شود، مصرف کربوهیدرات است. همچنین رژیم دیابت غذایی در این بیماران هرگز به معنای نخوردن غذا نیست بلکه به معنای کنترل میزان مواد غذایی است.
اینکه آیا برنج برای بیماران دیابتی مضر است یا نه سالهاست که برای افراد مبتلا به این بیماری و اطرافیانشان مطرح است ، گذشته از آن روش طبخ برنج هم برای کسانی که قند خون بالایی دارند از اهمیت خاصی برخورداراست.
در افراد مبتلا به بیماری دیابت بهتر است مصرف مواد قندی به حداقل برسد .در ادامه به شما می گوییم که چرا برنج سفید برای افراد مبتلا به دیابت مناسب نیست.
4 عاملی که مصرف برنج سفید را در دیابتی ها نامناسب میسازد؟
1- برنج پر از نشاسته است که وقتی مصرف میشود ممکن است منجر به افزایش سطح قند خون شود.
2- برنج سفید محصول فراوری شده است و در طی فراوری مقدار زیادی فیبر خود را از دست میدهد (فیبر سبب به تاخیر انداختن جذب قند و کمک به تنظیم سطح قند خون میشود.)
3- یک غذای با شاخص قند خون بالا است و باعث افزایش سریع سطح قند خون شما میشود.
4- کربوهیدراتهایی دارد که بدن تجزیه میکند و یا به قند تبدیل میشود.
برنج سفید محصولی است که از پوست گیری دانه برنج بدست می آید اما با این کار بسیاری از خواص برنج از دست می رود. برای همین شیوه های مختلفی در فرآوری برنج ابداع شده که در نتیجه این شیوه ها محصولاتی مثل برنج قهوه ای تولید می شود که برخی از آنها در نوع خود شاخص و منحصر بفرد هست.
یک فنجان برنج سفید غنی شده و کاملا پخته مواد زیر را برای بدن فراهم می کند:
205 کیلو کالری انرژی
25/4 گرم پروتئین
44/0 گرم چربی
51/44 گرم کربوهیدرات
6/0 گرم فیبر
مقدار این مواد در یک فنجان برنج قهوه ای به میزان زیر است:
248 کیلو کالری انرژی
53/5 گرم پروتئین
96/1 گرم چربی
67/51 گرم کربوهیدرات
2/3 گرم فیبر
برنج قهوه ای نسبت به برنج سفید سرشار از آهن , روی , فسفر , منگنز , کلسیم , منیزیم , پتاسیم سلنیم , ویتامین های E ,B1 , B2 , B3 , B6 , K است که باعث می شود خواص بهتری داشته باشد.
برنج قهوه ای منبع قوی از پروتئین است و مقدار زیادی فیبر به رژیم غذایی شما می افزاید.
برنج سفید فاقد ارزش غذایی مناسب است چون سبوس برنج که بیشترین میزان مواد مغذی و ویتامین ها در آن وجود دارد از آن جدا شده است. به همین دلیل توصیه می شود افراد مبتلا به دیابت از برنج قهوه ای استفاده کنند.
نتایج این پژوهش اروپایی نشان میدهد اگر شما به جای حدود ۳۴۰ گرم برنج سفیدی که در هفته مصرف میکنید برنج قهوهای مصرف کنید میزان ابتلا به دیابت ۱۶ درصد کاهش مییابد؛ و اگر به جای مصرف برنج سفید، دانه های کامل را جایگزین کنید این خطر را به میزان ۳۶ درصد بیشتر کاهش میدهید.
بهترین روش پخت برنج برای بیماران دیابتی چیست؟
عواملی وجود دارد که سبب میگردد قند برنج کته از برنج آبکش کمتر شود.اگر مایلید این عوامل را بشناسید نکات زیر را مطالعه نمایید.
3 عامل موثر در کاهش میزان قند برنج کته نسبت به آبکش:
1-فیبر :
هرچه فیبر موجود در یک ماده ی غذایی بیشتر باشد ،درصد کمتری از کربوهیدرات به قند تبدیل میشود. درآماده سازی برنج به روش آبکش، فیبربرنج در حین آبکشی کمتر نیز میشود در حالی که در برنج کته به خاطر نوع پخت فیبر برنج از بین نمی رود. بنابراین میتوان ادعا کرد برنج کته نسبت به آبکش فیبر بیشتری دارد و درصد کمتری از کربوهیدرات آن به قند تبدیل میشود و لذا قند برنج کته نسبت به آبکش کمتر است.
2-خانواده ی ویتامین های B :
دسته ی دیگر از مواد موثری که باعث کاهش میزان قند برنج کته میشود ویتامین های B هستند. در واقع خانواده ی ویتامین B به جذب بهتر قند کمک کرده و از انباشت قند در خون جلوگیری می کنند. این ویتامینها در آب حل میشوند. از این رو هنگامی که برنج را آبکش کرده و آب آن را دور می ریزند بخش عمده ای از ویتامین B برنج از بین میرود. در حالی که در برنج کته چنین نیست. پس میتوان گفت ویتامین B موجود در برنج کته بیشتر و در نتیجه قند برنج کته کمتر است.
3-روش پخت :
روش پخت نیز در کاهش قند برنج کته موثر است. طبق آنچه که گفته شد هرچه درصد تبدیل کربوهیدرات به قند کاهش بیابد میزان قند برنج نیز کمتر میشود.
هرچه مدت زمان پخت برنج طولانی تر باشد نشاسته ی موجود در آن در بدن سریعتر به قند تبدیل میشود و بدن به انسولین بیشتری برای هضم آن نیاز دارد. پخت برنج کته نسبت به آبکش زمان و حرارت کمتری نیاز دارد از این رو کربوهیدرات موجود در برنج کته دیرتر به قند تبدیل میشود و لذا قند برنج کته به نسبت کمتر از برنج آبکش می شود.
نتیجه گیری:
بهترین انتخاب برای بیمارن دیابتی برنج قهوه ای و بهترین روش طبخ برنج هم به صورت کته میباشد تا کمتر در معرض آسیب های ناشی از قند برنج باشند.
اگراز برنج سفید استفاده میکنید بهتر است به صورت مخلوط با سایر موادغذایی از قبیل :انواع گوشت های سالم،عدس ،لوبیا،سبزی میل کنید تا مقدار قند خون شما در تعادل بماند.