مصرف ید در رژیم بارداری و 6 منبع غذایی مهم در تامین ید

2 سال پیش

اهمیت مصرف ید و کمبود ید در جهان

ید یک عنصر طبیعی مورد نیاز برای زندگی است که باید به طور روزانه مصرف شود.

تقریبا ۲/۲ میلیون نفر از جمعیت کره زمین در معرض خطر کمبود ید قرار دارند.

سیگار که حاوی سیانات است از برداشت ید جلوگیری می کند.پرکلرات نیز از برداشت ید جلوگیری می کند.و ممکن است تکامل تیروئید و اعصاب را در نوزادان مختل کند.

بعلت بارندگیها، جاری شدن سیل و …. طی سالهای متمادی، در اکثر نقاط ید موجود در خاک شسته و در نهایت مواد گیاهی و حیوانی فاقد ید کافی می شوند. بنابراین مصرف این منابع ، ید کمتری برای بدن فراهم می نماید.

اهمیت ید و غده تیروئید در سلامت بدن

وظیفه اصلی غده تیروئید ساخت ، ذخیره و آزاد سازی هورمون است.

هورمون‏های تیروئید که T3 و T4 (تیروکسین) نامیده می‏شوند بسیاری از اعمال حیاتی بدن مانند متابولیسم انرژی ، ضربان قلب و دمای بدن را کنترل می‏کنند و روی وزن ، ذهن و نیز دوره‌های قاعدگی و باروری تاثیر می‏گذارند .

وظیفه اصلی غده تیروئید ساخت ، ذخیره و آزاد سازی هورمون است.

غده تیروئید برای تولید هورمون نیاز به ید دارد که آن را از غذایی که می‏خوریم تامین می‏کند.

در داخل غده، یدی که از خون جذب می‏شود به اسید آمینه تیروزین متصل می‏شود و مجموع آن دو در ساخت هورمون‏های تیروئید نقش اساسی دارند.

اثرات هورمون تیروکسین در رشد و تکامل مغز بسیار مهم و ضروری است .

اگر به هر دلیلی این هورمون تولید نشود و یا تولید آن کم و یا غیر طبیعی باشد عوارضی در بدن پدیدار می گردد به عنوان مثال نوزاد دچار عقب ماندگی ذهنی و کوتاهی قد خواهد شد .

کمبود ید شایع ترین علت کم کاری گذرای مادرزادی تیروئید می باشد. و در میزان بروز بیماری نقش بسزائی دارد .

استفاده زن باردار از بعضی داروها مثل داروهای ضد تیروئید داروهای حاوی مقادیر زیاد ید ( شربت اکسپکتورانت ) می توانند عامل کم کاری گذرا باشند .

اهمیت ید و غده تیروئید در دوران های زندگی

هورمونهای تیروئید در تنظیم سوخت و ساز بیشتر سلولهای بدن و رشد و نمو انسان در دوران نوزادی، کودکی و نوجوانی نقش مهمی دارند.

برای تولید هورمونهای تیروئید ۳ چیز لازم است:

سلولهای طبیعی غده تیروئید
هورمون TSH
ید کافی

کمبود ید سبب اختلال درکار تیروئید می شود وبسته به شدت کمبود ید و اینکه در چه زمانی از زندگی اثر گذاشته باشد عوارضی در بدن ایجاد می شود که مجموعه آنها IDD گویند .

اهمیت ید و غده تیروئید در دوران بارداری

بیشترین اختلالات مربوط به ید زمانی است که ید دریافتی زن باردار بشدت کاهش یابد و چون ید کافی به جنین نمی رسد تولید هورمونهای تیروئید کاهش می یابد.

سلولهای عصبی مغز بخصوص طی ماههای ۵- ۳ حاملگی برای رشد و نمو صحیح نیاز زیادی به تیروکسین دارند – عوارض شدید عصبی – ذهنی که پس از تولد بروز می کند و پس از تولد هم با تجویز هورمونهای تیروئید بر طرف نمی شود.

کمبود ید مادر منجر به کرتینیسم می گردد. حتی در صورت عدم ایجاد کرتینیسم نیز تکامل جنین و نوزاد به تاخیر می افتد.

میزان ید مورد نیاز در روز

ید مورد نیاز در روز حد اقل ۱۰۰ میکروگرم در روز می باشد.

میزان نیاز به ید در بارداری ۲۵۰ میکرو گرم است که با مصرف مکمل حاوی ۱۵۰ میکروگرم روزانه این نیاز تامین می شود.

در ایران توصیه می شود مصرف یدو فولیک حاوی ۵۰۰ میکروگرم فولیک اسید و ۱۵۰ میکروگرم ید از ۳ ماه قبل از بارداری آغاز و تا هفته ۱۶ ادامه یابد .

پس از آن مصرف مولتی ویتامین حاوی ۱۵۰ میکروگرم ید تا پایان بارداری مصرف شود .

تاثیر سن، جنس، موقعیت اجتماعی بر میزان کمبود ید

دختران و پسران در سنین بلوغ از گروههای آسیب پذیر بیماری هستند. علت تفاوت آسیب پذیری در گروههای سنی مختلف اختلاف در نیاز فیزیولوژیک به ید است.

در مناطق دچار کمبود نسبی (ید رژیم غذایی بینابینی)، اقشار آسیب پذیر تر مبتلا می شوند و فراوانی گواتر در گروهای سنی و جنسی مختلف تفاوت قابل توجهی دارد.گاه شیوع گواتر در زنان ۶ برابر مردان گزارش شده است.

پس اولویت برنامه پیشگیری : زنان سنین باروری، نوزادان، شیرخواران، کودکان قبل از سن مدرسه و نوجوانان می باشد.

شیردهی و حاملگی: شیردهی و حاملگی باعث افزایش نیاز بدن به ید می شود.

وضعیت اقتصادی

وضعیت اقتصادی اثر چندانی بر کمبود ید ندارد.

عوارض کمبود ید

گواتر حداقل اختلالی است که در اثر کمبود ید بوجود میآید. بزرگی غده تیروئید را گواتر مینامند. فرد مبتلا به گواتر فعالیت کمتری نسبت به افراد طبیعی دارد.

اختلالات مهم دیگری که در اثر کمبود ید بروز میکند، عقب ماندگی های جسمی و ذهنی، کاهش بهره هوشی، اختلالات عصبی و روانی، مرده زایی، لوچی چشم، کر و لالی مادرزادی، افت تحصیلی و کاهش مقاومت بدن در مقابل بیماریها میباشد.

مهمتر از همه، دریافت ناکافی ید با افزایش سقط خود بخودی و مرده زایی ارتباط دارد.

پیشگیری از کمبود ید

بهترین روش پیشگیری از عوارض ناشی از کمبود ید استفاده از نمکهای یددار تصفیه شده است.

طعم و بوی نمک یددار تصفیه شده مشابه نمک معمولی است و به همان طریق هم مصرف میشود.

با مصرف روزانه نمک یددار میتوان از گواتر و سایر اختلالات ناشی از کمبود ید جلوگیری کرد.

هر فرد، جوان یا پیر، بیمار یا سالم به طور روزانه به ید نیاز دارد

چگونه ید موجود در نمک طعام ید دار را حفظ کنیم؟

نمک یددار را نباید به مدت طولانی در معرض نور خورشید و یا رطوبت قرار داد چون ید آن از دست میرود.

نمک یددار را باید در ظرف بدون منفذ نگهداری کرد. نگهداری نمک یددار در ظروف شیشهای و بی رنگ نیز موجب کاهش ید آن میشود. بنابراین باید نمک یددار را در ظروف شیشه ای رنگی نگهداری کرد.

باید توجه داشت که برای پیشگیری از فشار خون بالا و بیماریهای قلبی و عروقی باید نمک کم مصرف شود اما همان مقدار کم نیز باید یددارو تصفیه شده باشد.

در مناطقی که استفاده از محصولهای دریایی زیاد باشد ممکن است این محصولها منابع اصلی دریافت ید باشد. اما مصرف آنها باید مستمر و به اندازه کافی باشد.

مثلا اگر فردی بخواهد تنها از طریق مصرف ماهی، ید کافی دریافت کند، باید در حدود یک کیلو گرم ماهی در هفته مصرف نماید.

معرفی بهترین منبع ید

خوراکهای دریایی (ماهی دریا). ماهی آب شیرین ید ندارد (کم دارد)
سبزیهایی که در خاکهای غنی از ید کشت شده باشند (بخصوص اسفناج).

ماهی دریا ۸۰۰ میکروگرم در کیلوگرم، ماهی رودخانه ۳۵ میکروگرم. جلبکها و گیاهان دریایی ید بالایی دارند.

۹۰% ید مصرفی مردم از خوراکهای مصرفی و مانده آن از آب بدست می آید (بشرطی که منطقه دچار کمبود ید نباشد مثل مناطق کوهستانی).

معرفی ۶ منبع غذایی برای تامین ید

۱)میگو

از میان غذاهای دریایی مصرف شاه‌میگو می‌تواند برای رفع نیاز‌های بدن راهی عالی باشد.

۱۰۰ گرم شاه‌میگو، حاوی ۱۰۰ میکروگرم از این ماده‌ معدنی ضروری، یا تامین‌کننده‌ حدود دوسوم از ارزش روزانه‌ توصیه‌شده است.

۲)ماست

ماست یکی از مواد غذایی سالم به شمار می‌رود که به همراه وعده های اصلی یا به همراه تنقلات میل می‌کنند.

ماست به دلیل دارا بودن میزان بالای کلسیم و پروتئین مشهور است اما برای آن دسته افرادی نیز که می‌خواهند میزان ید را در رژیم غذایی‌شان افزایش دهند، مناسب است.