به طور کلی اجابت مزاج از سه مرتبه در یک روز تا یک مرتبه در سه روز را طبیعی میدانیم. در صورت وجود یبوست که به دنبال کم شدن حرکت های روده است و دیگر روده به صورت طبیعی حرکت نمیکند، مدفوع سخت و خشک میشود و در واقع سیستم گوارشی به درستی کار نمیکند. خشک شدن مدفوع به این دلیل است که دفع موفوع طولانی شده است و روده ی بزرگ آب بیشتری را به خود جذب کرده؛ بنابراین مدفوع خشک و سخت میشود و بالطبع بیرون آمدنش نیز سخت تر است.
در این مقاله هرآنچه باید درباره ی علت یبوست و راه های درمان آن بدانید را در اختیارتان قرار میدهیم.
دیواره ی روده دارای عضلاتی است که به صورت متناوب منقبض میشوند و مواد غذایی که در نهایت به روده میرسند، به جلو رانده میشوند. این انقباضات متناوب در پی هماهنگی های شبکه ی عصبی و هورمون های بدن تنظیم میشود.
علایم یبوست:
اگر حداقل دو مورد از علایم زیر در فردی وجود داشته باشد، حتما آن شخص به یبوست مبتلاست؛
- مدفوع معمولا سفت و خشک باشد
- تعداد دفعات اجابت مزاج از محدوده ی طبیعی گفته شده کمتر باشد
- عمل دفع به سختی انجام شود
- مدفوع به طور کامل تخلیه نشود
عوارض یبوست:
افراد در پی درگیر شدن با مشکل یبوست ممکن است با عوارض مختلفی روبرو شوند مثل:
- کاهش اشتها
- حالت تهوع
- نفخ
- دل درد
- کمبود انرژی
- ناراحتی و درد در قسمت پایین شکم
- ناراحتی و درد در قسمت پایین کمر
- سر درد
- احساس ضعف عمومی
- خستگی
- بی حوصلگی
انواع یبوست:
یبوست به سه دسته ی یبوست تنبلی، یبوست اسپاستیک و یبوست انسدادی تقسیم میشود که در ادامه به توضیح هر کدام از انواع یبوست ها میپردازیم.
- یبوست تنبلی:
این نوع از یبوست بیشتر در افراد سالمند، چاق، خانم های باردار و افرادی که تحت عمل های جراحی قرار گرفتند، بیشتر به وجود میاید.
این نوع از یبوست در اثر تنبلی و یا ضعف بدن در دفع مواد اضافی بدن و همچنین حساس نبودن روده به حضور مدفوع به وجود میاید؛ بدین صورت که با وجودپر بودن روده، احساس دفع در افراد به وجود نمیاید.
- یبوست اسپاستیک:
این نوع یبوست در اثر تحریکات زیاد اعصاب روده ای ایجاد میشود که حرکات متناوب روده را نامنظم میکند. اسپاسم زیاد کولون موجب ایجاد وقفه در تخلیه و ایجاد یبوست میشود و در این نوع از یبوست، مدفوع تکه تکه، سفت و کوچک میباشد.
- یبوست انسدادی:
غیر رایج ترین نوع یبوست، یبوست انسدادی است که در اثر انسداد یا تنگی روده به وجو میاید که درمان این دسته از یبوست ها، جراحی است.
دلایل ایجاد کننده ی یبوست:
- استفاده از غذا های کم فیبر:
فیبر ها در روده هضم و جذب نمیشوند ولی در ترکیب با مدفوع، مقدار زیادی آب جذب میکنند و به شکل توده ای مرطوب عمل دفع را آسان تر میکنند
- عدم پاسخگویی به عمل دفع:
زمانی که به فرمان طبیعی بدن برای دفع پاسخ داده نشود، مایعات موجود در مدفوع جذب میشوند و یبوست ایجاد میشود.
- عدم تحرک:
فعالیت بدنی اصل اساسی حرکات تناوبی روده است که افرادی بنا به دلایل مختلفی تحرک ندارند، بیشتر به یبوست مبتلا میشوند.
- کمبود مایعات:
مصرف آب برای کل سیستم گوارشی و کلیوی بدن ضروری است و بدون مایعات در رژیم غذایی (هر نوع مایعات) دستگاه گوارش دچار یبوست میشود.
- دارو ها:
مصرف بعضی از دارو ها باعث به وجود آمدن یبوست میشود مثل: دارو های مخدری مانند مورفین و کدئین، دارو های ضد افسردگی، ضد پارکینسون، ضد تشنج مثل فنوباربیتال و …
درمان طبیعی یبوست:
- مصرف غذا های غنی از فیبر:
مواد غذایی غنی از فیبر مثل میوه ها و سبزیجات، غلات کامل، حبوبات و مغز ها عمل دفع را بسیار آسان تر میکنند.
- نوشیدن به اندازه ی آب:
آب سبب دفع ضایعات از دستگاه گوارش و مرطوب شدن مدفوع میشود که عمل دفع را آسان تر میکند.
- عدم استفاده از دارو های مسهل:
استفاده از دارو های مسهل بدون نیاز صد درصدی و توصیه ی پزشک باعث به هم خوردن تعادل باکتری های سالم روده میشود و پس از مدتی نتیجه ی عکس میدهد و باعث به وجود آمدن یبوست میشود.
- ورزش و فعالیت بدنی:
هر چه در طول روز بیشتر فعالیت داشته باشید، عضلات داخل روده هم بیشتر حرکت میکنند و عمل دفع آسان تر اتفاق میافتد.
- مصرف پروبیوتیک ها:
مکمل های پروبیوتیک به هضم بیشتر و بهتر غذا، کاهش یبوست و نرم تر شدن مدفوع کمک میکنند.
اکنون که مطلع شدید یبوست چیست و چه عوارض و مشکلاتی به همراه دارد، برای پیشگیری و درمان آن اقدامات لازم را فراهم کنید تا از سلامتی تان مراقبت کنید.
دکترفود، دکتر تغذیه شما
