کلسترول چیست؟
کلسترول، یک ماده روغنی و مومی است که فقط در مواد غذایی حیوانی وجود دارد و گیاهان به هیچ عنوان نمی توانند کلسترول بسازند.
پس روغن های گیاهی مانند : روغن زیتون ، روغن آفتابگردان ، روغن ذرت و پنبهدانه حاوی کلسترول نیستند.
بدن انسان می تواند کلسترول را تولید کند، چون بدون کلسترول قادر به زندگی نیست.
75% کلسترول بدن توسط کبد تولید می شود و 25% آن از طریق مواد غذایی وارد بدن می شود.
دقت کنید که میزان مناسب کلسترول نقش مهمی در بدن دارد.
نقش های مهم کلسترول در بدن چیست؟
- کلسترول، بهترین انبار برای ذخیره انرژی برای مواقع ضروری می باشد.
- کلسترول در ترکیب چند ویتامین مهم نقش دارد مثل ویتامین های A، D ، E ، k
- در ساختن بیشتر هورمون های بدن نقش دارد
- در ترکیبب مغز انسان هم نقش مهمی دارد
در چه صورت فرد مبتلا به هیپرکلسترولمی(کلسترول بالا) می باشد؟
کلسترول در آب حل نمی شود، بنابراین نمی تواند از طریق خون در بدن انتقال یابد.
به همین دلیل 2 ماده که لیپوپروتئین هستند( LDL-HDL ) و از کبد تولید می شوند کلسترول و تری گلیسیرید( نوع دیگری از چربی ) را از طریق جریان خون انتقال می دهند.
- اگر خون فردی شامل کلسترول بد یا LDL بیش از حد باشد ، یعنی کلسترول بالا دارد.
- آزمایش خون سطح LDL را نشان می دهد.اگر سطح LDL 190 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر در بزرگسالان باشد ف یعنی این فرد مبتلا به کلسترول بالا می باشد.
- اگر کلسترول بالا درمان نشود ، منجر به مشکلاتی مثل حمله قلبی یا سکته مغزی می شود.
دلایل بالا رفتن کلسترول خون چیست ؟
- اضافه وزن و چاقی:
چاقی به خصوص در ناحیه شکمی ، باعث افزایش سطح کلسترول بد ( LDL ) و کاهش کلسترول خوب ( HDL ) می شود.
یادتون باشه حتی کاهش 10 درصد از وزن بدن می تواند به بهبود کلسترول خون کمک کند.
- نداشتن فعالیت بدنی :
داشتن تحرک بدنی به طور منظم،یک راهکار موثر در کنترل میزان کلسترول خون می باشد.
30 الی 45 دقیقه فعالیت بدنی مثل پیاده روی، 3 الی 4 بار در هفته در کنترل کلسترول خون بسیار موثر است.
- استعمال دخانیات:
در سیگار ماده ای به نام آکرولئین وجود دارد که باعث افزایش LDL ( کلسترول بد ) می شود که باعث ایجاد پلاک در عروق و در نهایت تصلب شرایین می شود.
- داشتن سابقه خانوادگی کلسترول بالا:
- ابتلا به بیماری هایی مانند : بیماری کلیوی ، دیابت و یا کم کاری تیروئید با کلسترول بالا مرتبط هستند.
- دریافت زیاد چربی های اشباع :
چربی های اشباع موجود در گوشت قرمز ، لبنیات پرچرب ، خامه ،کره و… باعث افزایش سطح کلسترول بد می شود.
- داروهایی که کلسترول را افزایش می دهند :
داروهایی مانند پروژسترون ، کورتیکواستروئیدها می توانند سطح LDL را افزایش دهند.
آیا کلسترول بالا با جنسیت مرتبط است؟
به طور کلی میزان HDL ( کلسترول خوب) در زنان بیشتر از مردان است.
به دلیل اینکه هورمون زنانه یعنی استروژن باعث افزایش HDL می شود.دقت شود این موضوع فقط تا قبل از یائسگی زنان صدق می کند.
بعد از اینکه خانمی یائسه شود ، میزان کلسترول افزایش می یابد.
علائم کلسترول بالا چیست ؟
در بیشتر موارد ، کلسترول بالا یک مشکل خاموش است و معمولا هیچ علامتی ندارد و بسیاری از مردم حتی نمی دانند که کلسترول بالا دارند تا زمانی که دچار عوارض جدی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی نشوند.
به همین دلیل غربالگری کلسترول خیلی مهم است.اگر سن شما 20 سال یا بیشتر است باید غربالگری کلسترول را انجام دهید که از طریق آزمایش خون انجام می شود
یکسری علائم رایج در افرادی که کلسترول بالا دارند:
- درد قفسه سینه
- رسوب زرد رنگ و کوچک کلسترول در زیرچشم و اطراف پلک
- برآمدگی های کوچک روی پوست که معمولا روی دست ، آرنج ، زانو و اطراف چشم دیده می شود
چگونه کلسترول بالا را درمان کنیم؟
تغییر سبک زندگی یعنی داشتن رژیم غذایی مناسب و داشتن ففعالیت بدنی، اولین خط درمان کلسترول بالا می باشد.
توصیه های مهم برای کاهش کلسترول :
- داشتن وزن مناسب( کاهش وزن در صورتی که فرد دچار چاقی یا اضافه وزن می باشد)
- کاهش میزان چربی اشباع در رژیم غذایی ( کمتر از 30 درصد از کالری روزانه)
- داشتن فعالیت بدنی مناسب
- مصرف فیبر کافی ( 20 تا 30 گرم در روز) از منابع خوب مثل : حبوبات،سیب،مرکبات،سبزیجات و…..
